Pojęcie święta oznacza dzień lub dni poświęcone uczczeniu ważnych i podniosłych wydarzeń dotyczących ludzkości, państwa, narodu, warstw i grup społecznych, rodziny i poszczególnych jednostek ludzkich oraz rocznic z nimi związanych.
Święta znajdują swoje uzasadnienie w tradycji, która oddziałując na bieg życia ludzkiego kształtuje określone stereotypy ich powielania. Każde święto związane jest z pewną grupą obrzędów za pomocą, których przekazywane są zawarte w nim treści. Polska kultura narodowa wyrosła na bazie kultur chłopskich, a swój ostateczny kształt uzyskała w wyniku długotrwałych procesów dyfuzji kulturowej.
Wiosenny cykl świąteczny zaczyna się od Środy Popielcowej i trwa do Zielonych Świątek. Niedziela Wielkanocna przypada na pierwszą niedzielę po pełni księżyca, po wiosennej równonocy. Poprzedza ją Wielki Tydzień, kończący Wielki Post. Zarówno Środa Popielcowa, jak i Zielone Świątki są tylko umownymi punktami granicznymi wiosennego świętowania. Zdecydowanie świąteczny charakter miał początek tego cyklu i dwa tygodnie obejmujące Wielkanoc.
ŚMINGUS ? DYNGUS
Szeroko znany i praktykowany zwyczaj oblewania się wodą w drugi dzień świąt, zwany dyngusem. Był to zabieg o charakterze magicznym, mającym spowodować pożądane efekty, opady deszczu na polu oblanej osoby. Należy tu podkreślić, iż dyngusowe zwyczaje i praktyki szeroko występowały w kulturach różnych ludów i były wyrazem oczyszczającego kultu wody.
DYNGOWAĆ
Niegdyś znaczyło tyle co ?otrzymywać wykup?. Od przymusowej kąpieli można było wykupić się darem, a tym najczęściej były jaja.
Dyngus, dyngus
Po dwa jaja.
Nie chcę chleba
Tylko jaja.
ŚMIGUS
Dotyczył zwyczaju uderzania gałązką, palmą czy łodyżką i oblewania wodą. Po wsiach praktykowano smaganie dziewcząt po nogach jałowcowymi gałązkami, ciernistymi łodygami czy witkami wierzby albo brzozy, tak długo aż zostanie złożony ?okup?
WIELKANOCNY KUREK
Chodzenie z kurkiem w wielkanocny poniedziałek było wyłącznym przywilejem młodzieży męskiej. Kogut w zależności od lokalnych zwyczajów, zrobiony był ze słomy albo pakuł, czasami ulepiony z gliny albo wystrugany z drewna. Przystrajano go w pióra kogucie, wstążeczki, następnie ustawiano na dwukołowym wózku i obwożono po wsi zatrzymując się przed każdą zagrodą aby złożyć życzenia gospodarzom.
PRZYSŁOWIA LUDOWE
Grzmot w kwietniu ? dobra nowina, już szron roślin nie pościna.
Gdy w końcu kwietnia deszcz rosi, błogosławieństwo polom przynosi.
19.04 -Na Świętego Tymona sieje orkisze, jęczmiona, choć się Tymon zna z Kubą, znajże też się z rachubą
23.04 ? Gdy na Wojciecha rano plucha, do połowy lata będzie ziemia sucha.
WIELKANOCNE PRZESĄDY
- Przy pieczeniu ciasta, osoba która go w piec kładzie, nie powinna siadać dopóki takowe jest w piecu, inaczej ciasto to opadnie.
- Jeśli jajek do święconego będzie na stole do pary, to panna z tego domu pójdzie w tym roku za mąż.
Mateusz Kociński
