PIŁA. W ostatnim numerze ?Waszych Mediów? pisałem o placu Inwalidów ? zdawkowo o jego historii i od serca o jego uroku. Nie dotarłem jednak do informacji, skąd zaczerpnięto nazwę dla tego miejsca. Z odsieczą wyruszył niezawodny Jan Balcerzak, którego większości z Państwa przedstawiać nie trzeba. Otóż, jak informuje pan Jan, sprawa jest dość prosta.
Pozwolę sobie na cytat z listu przysłanego na adres Redakcji:
?Po Wielkiej Wojnie, jak nazywano kiedyś I wojnę światową (bo nikt nie wiedział, że nadejdzie druga…) było sporo inwalidów we wszystkich krajach. Podczas odbudowy krajów zniszczonych w wojnie 1914-18 starano się jakoś uhonorować tych, co w wojnie stracili zdrowie. Np. warszawski plac Inwalidów w ciągu ulicy Mickiewicza na Żoliborzu powstał w 1923 roku i nazwa miała być właśnie hołdem dla weteranów, inwalidów wojennych. Per analogiam ? w Pile tak samo chciano uhonorować inwalidów armii niemieckiej. Według mnie to jedyne rozsądne wyjaśnienie nazwy.?
Tyle Jan Balcerzak, któremu bardzo dziękuję za szybką i konkretną reakcję. A dziś kilka zdań o innym ciekawym miejscu w Pile. Takim, które większość z nas mija bezrefleksyjnie. Chyba, że ktoś jest tutaj przejazdem i trafi na imponującej wielkości monument. Mowa o pomniku Kolejarzy, królującym nad skwerem przy zbiegu ulic Okrzei i Staromiejskiej (dawniej Buczka).
Jak podkreśla Romuald Wiza, jeden ze współautorów interesującej książki o historii Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego w Pile, pomnik upamiętnia trud i poświęcenie kolejarzy ? pionierów odbudowy fabryki i samego miasta. Oryginalny jest sposób jego wykonania.
Romuald Wiza: – Wykonano go z szyn kolejowych w Pile, choć sam projekt powstał w ZNTK Poznań. Montowano go i spawano na terenie torowiska ZNTK. Po montażu okazało się, że wszystkie spoiny popękały, dlatego trzeba było całość zdemontować, przeszlifować i poddać wyżarzaniu. Ponowny montaż wykonano przy użyciu specjalistycznych elektrod, które sprowadzono z Jugosławii. Pomnik stanął na swoim miejscu we wrześniu 1973 roku, a dziesięć lat później, 8 września 1983 roku, a z inicjatywy Towarzystwa Miłośników Miasta Piły odsłonięto na nim tablicę z brązu o treści: ?Kolejarzom – pionierom odbudowy Piły, wrzesień 1983 r.?. Zaprojektował ją znany artysta, Andrzej Podolak. W 2009 roku pomnik został oczyszczony i odmalowany. Ciekawe, prawda?
Wojciech Dróżdż
