Powiatowe Centrum Rodziny w Trzciance realizując swoje zadania na rzecz osób potrzebujących wsparcia, odpowiada na potrzeby mieszkańców powiatu czarnkowsko-trzcianeckiego i pomaga im ich w rozwiązywaniu problemów na wielu płaszczyznach. Więcej o działalności placówki oraz planach na przyszłość opowiada w wywiadzie dyrektorka jednostki Lidia Grabarz.
Jakie zadania wykonuje PCPR w Trzciance?
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie wykonuje zadania powiatu z zakresu pomocy społecznej, wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, przeciwdziałania przemocy domowej oraz rehabilitacji społecznej osób niepełnosprawnych. Jesteśmy organizatorem rodzinnej pieczy zastępczej w naszym powiecie. Zapewniamy dzieciom pozbawionym opieki rodziców miejsca w rodzinach zastępczych i placówkach opiekuńczo-wychowawczych. Wspieramy usamodzielnianych wychowanków opuszczających pieczę zastępczą. Umieszczamy osoby wymagające całodobowej opieki w domach pomocy społecznej. Prowadzimy program korekcyjno-edukacyjny dla osób stosujących przemoc domową, grupy wsparcia dla osób doznających przemocy domowej, mediacje rodzinne oraz zajęcia edukacyjne dla dzieci i młodzieży z zakresu przeciwdziałania przemocy. Zapewniamy całodobowy telefon dla osób będących w kryzysie. Dofinansowujemy ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych uczestnictwo w turnusach rehabilitacyjnych, zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny i przedmioty ortopedyczne oraz likwidację barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych, a także działalność warsztatów terapii zajęciowej. Na realizację zadań pozyskujemy środki zewnętrzne. Realizujemy programy „Aktywny Samorząd”, „Program wyrównywania różnic między regionami III” oraz „Zajęcia klubowe w WTZ” dofinansowane ze środków PFRON. Ponadto realizujemy projekty partnerskie dofinansowane ze środków Unii Europejskiej. Celem projektu „Poprawa dostępu do usług społecznych w powiecie czarnkowsko-trzcianeckim” jest zwiększenie dostępu do dobrej jakości usług społecznych dla osób z niepełnosprawnościami, wymagających wsparcia w codziennym funkcjonowaniu i umożliwienie pozostania w społeczności lokalnej. Celem projektu „Wsparcie deinstytucjonalizacji pieczy zastępczej w podregionie pilskim” jest zwiększenie dostępności i poszerzenie zakresu usług wspierających dla dzieci i młodzieży, przebywających w pieczy zastępczej oraz wsparcie powiatowego systemu pieczy zastępczej.
Czym jest piecza zastępcza?
Piecza zastępcza stosowana jest w sytuacji, gdy rodzice biologiczni nie są w stanie zagwarantować dziecku właściwej opieki i wychowania, a jego dobro jest zagrożone. Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej następuje na podstawie orzeczenia sądu. Piecza zastępcza to okresowa forma opieki nad dziećmi, sprawowana w dwóch formach: rodzinnej oraz instytucjonalnej. W rodzinach zastępczych i placówkach opiekuńczo-wychowawczych umieszcza się dzieci, których rodzice zostali trwale lub czasowo pozbawieni praw rodzicielskich lub gdy władza ta została im ograniczona. Rodzina zastępcza i placówka opiekuńczo-wychowawcza przyjmując dziecko pod swoją opiekę, dba o jego rozwój fizyczny i intelektualny, zaspokaja potrzeby w sferze materialno-bytowej, jak i emocjonalnej, angażuje się w proces kształcenia, pogłębiania zainteresowań i organizuje wypoczynek. Piecza zastępcza kształtuje umiejętności tworzenia więzi, dbania o innych i o siebie. Najkrócej mówiąc wypełnia obowiązki rodzicielskie wobec dziecka.
Na jakie wsparcie ze strony PCPR-u mogą liczyć osoby z trudnościami wychowawczymi?
Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie zapewnia osobom z trudnościami wychowawczymi możliwość korzystania ze wsparcia psychologicznego, pedagogicznego i prawnego. Prowadzimy warsztaty dla rodziców, podnoszące ich kompetencje opiekuńczo-wychowawcze w dwóch aspektach oddziaływań. Pierwszy z nich obejmuje kształtowanie umiejętności prawidłowego zapewnienia dziecku potrzeb opiekuńczych i bytowych, a drugi dotyczy kształtowania prawidłowych więzi i relacji między rodzicem a dzieckiem oraz stawiania dziecku norm i granic zachowania.
Jedną z form pomocy jest umieszczenie dziecka w rodzinie zastępczej. Kto w takim razie może zostać taką rodziną? Jakie warunki należy spełnić?
Pełnienie funkcji rodziny zastępczej może być powierzone osobom, które dają rękojmię należytego jej sprawowania, nie są i nie były pozbawione władzy rodzicielskiej oraz władza rodzicielska nie jest im ograniczona ani zawieszona, wypełniają obowiązek alimentacyjny – w przypadku, gdy taki obowiązek w stosunku do nich wynika z tytułu egzekucyjnego, nie są ograniczone w zdolności do czynności prawnych, są zdolne do sprawowania właściwej opieki nad dzieckiem, co zostało potwierdzone zaświadczeniami o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, uzyskają opinię psychologa o posiadaniu predyspozycji i motywacji do pełnienia funkcji rodziny zastępczej, przebywają na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zapewniają odpowiednie warunki bytowe i mieszkaniowe umożliwiające dziecku zaspokojenie jego indywidualnych potrzeb, nie były skazane prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe oraz nie figurują w bazie danych Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym. Należy pamiętać, że rodzina zastępcza to nie adopcja i opieka zastępcza sprawowana jest czasowo, a dziecko z rodziny zastępczej może wrócić do swojej rodziny, zostać adoptowane lub usamodzielnić się.
Jakie wyzwania stoją przed dzisiejszymi rodzinami zastępczymi?
Rodziny zastępcze powinny zapewnić dziecku bezpieczne i stabilne środowisko oraz budowanie pozytywnej relacji i więzi emocjonalnej z dzieckiem oraz jego otoczeniem. Dziecko umieszczone w rodzinie zastępczej, często trafia do niej po traumatycznych przeżyciach i potrzebuje więcej empatii, pomocy, uwagi i cierpliwości. Każde dziecko wymaga indywidualnego podejścia. Rodzice zastępczy muszą wczuć się w jego sytuację i poświęcić czas na zrozumienie zachowania dziecka oraz podejmować działania zaradcze w przypadku pojawienia się trudności, we współpracy z koordynatorem rodzinnej pieczy zastępczej. Należy także pamiętać, że dziecko przebywające w rodzinie zastępczej potrzebuje kontaktu z rodziną biologiczną.
Jak wygląda sprawa rodzin zastępczych w naszym powiecie?
W naszym powiecie mamy obecnie 125 rodzin zastępczych, w których łącznie przebywa 184 dzieci. Jest to 9 rodzin zawodowych, 42 niezawodowe i 74 spokrewnione. Z uwagi na coraz większą liczbę dzieci wymagających wsparcia rodzin zastępczych, konieczne jest przygotowanie jak największej liczby kandydatów, którzy mogliby pełnić funkcję rodziny zastępczej i zapewnić bezpieczny dom dzieciom, które czasowo nie mogą wychowywać się w rodzinie naturalnej. Obecnie nie posiadamy wolnych miejsc w rodzinach zastępczych, dlatego poszukujemy kandydatów na rodziców zastępczych i zachęcamy do zapoznania z możliwością utworzenia rodziny zastępczej oraz kontaktu z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie.
W jaki sposób PCPR wspiera rodziny zastępcze?
Zapewnia rodzinom zastępczym wsparcie koordynatorów rodzinnej pieczy zastępczej, którzy współpracują bezpośrednio z rodziną zastępczą oraz pomagają w dostępie do specjalistycznej pomocy dla dzieci i rodziny. Umożliwiamy korzystanie z pomocy psychologicznej, która łączy działalność diagnostyczno-konsultacyjną, poradnictwo i terapię dla rodziców zastępczych i dzieci, a także z pomocy prawnej. Organizujemy spotkania integracyjne i szkolenia dla nowo utworzonych rodzin zastępczych oraz już istniejących. Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie wypłaca rodzinom zastępczym comiesięczne świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka oraz dodatek z tytułu niepełnosprawności dziecka. Rodzina zastępcza może również otrzymać świadczenie na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z potrzebami przyjmowanego dziecka do rodziny zastępczej, świadczenie na pokrycie wydatków związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych lub innych zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki, a także dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dziecka.
Jak widzi Pani przyszłość placówki? Czy macie w planach jakieś innowacyjne metody działania?
Przyszłość naszej placówki to dalsza kompleksowa pomoc oraz działania na rzecz rozwoju systemów: pieczy zastępczej, wsparcia osób z niepełnosprawnością, pomocy osobom w kryzysie oraz przeciwdziałania przemocy domowej. Zadaniem na przyszłość jest zintegrowanie i korelacja działań w ramach powyższych systemów, realizowanych przez Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie, Ośrodki Pomocy Społecznej, Centra Usług Społecznych i organizacje pozarządowe działające na rzecz mieszkańców naszego Powiatu.
Rozmawiała: Klaudia Wieczorek / Starostwo Powiatowe w Czarnkowie
