Biuro Wystaw Artystycznych Powiatu Pilskiego prowadzi projekt historyczno – edukacyjny pt: „W nurcie polskich dziejów – powiat pilski, ludzie i wydarzenia”. Jest on realizowany w ramach programu Muzeum Historii Polski w Warszawie „Patriotyzm Jutra. Edycja 2022”. Zadanie zostało dofinansowane ze środków budżetu państwa w kwocie 55 000 zł. Całkowita wartość projektu to 82 300 zł.
Jednym z elementów zadania są prelekcje poświecone niepospolitym osobom, które zapisały się w historii miast, gmin i całego naszego regionu pilskiego. Zaplanowano je w Miasteczku Krajeńskim, Pile, Skrzatuszu, Ujściu i Wyrzysku.
W minionym tygodniu na wykład pt: : „Nieznani a zasłużeni pilanie” zaprosiliśmy pilską młodzież do auli I Liceum Ogólnokształcącego im. M. Skłodowskiej – Curie. Prelegentką była Maria Bochan, prezes Towarzystwa Miłośników Miasta Piły, regionalistka, pasjonatka historii regionu, która opowiedziała uczniom m.in. o Stanisławie Staszicu – pilaninie, doskonale znanym pilskiej młodzieży – oraz o
Panteleonie Szumanie, patronie pilskiej Powiatowej i Miejskiej Biblioteki Publicznej, deputowanym stanu rycerskiego na sejm prowincjonalny Wielkiego Księstwa Poznańskiego w 1841 roku, członku Komitetu Narodowego Polskiego w Poznaniu w 1848 roku, prawniku, prokuratorze i polityku.
– Urodził się w Pile i tu uczył się w szkole parafialnej. Ukończył z wyróżnieniem Królewskie Gimnazjum Niemieckie w Wałczu. Studiował prawo i administrację na Uniwersytecie we Frankfurcie nad Odrą. (…) W 1829 r., wspólnie z bratem Michałem Maurycym, nabył majętność Czeszewo w powiecie wągrowieckim. Dobra Pantaleona obejmowały folwarki w Czeszewie, Gręzinach i Kujawkach oraz 8
gospodarstw włościańskich obciążonych pańszczyzną. Reces uwłaszczeniowy podpisał 13 czerwca 1843 r., natomiast pańszczyznę w
swoich dobrach zniósł już 11 listopada 1838 r. Za ustawiczne opowiadanie się za polskością od 1832 r. był pod stałym nadzorem tajnej policji pruskiej w Poznaniu.
Zaangażował się w działalność konspiracyjną pomocy powstańcom listopadowym – w tym celu nawiązał współpracę z Klaudyną Potocką i
Emilią Sczaniecką oraz z komitetami pomocy w zaborze rosyjskim i austriackim. Do konspiracji wciągnął brata Michała Maurycego i
Karola Libelta. W styczniu 1833 r. został aresztowany; wytoczono mu proces o zdradę stanu i nazwano siewcą „przestępczych
nastrojów”. Więziony był w Poznaniu, Magdeburgu i Berlinie – mówiła M. Bochan.
O Stanisławie Staszicu mówiła tak: – Pogrzeb Staszica będący wielką manifestacją, zapoczątkował jednocześnie jego legendę. Był „nie tylko sterem dla swego pokolenia, lecz pochodnią dla następnych”. Wtestamencie majątek zapisał na cele publiczne, m. in. na szpitale, dom zarobkowy, klinikę przy Uniwersytecie Warszawskim, Instytut Głuchoniemych i Ociemniałych, pomnik Kopernika, szkołę w
Hrubieszowie. Księgozbiór i zbiory przyrodnicze przekazał TPN. Nie był człowiekiem łatwym w kontaktach. Mimo zgromadzonego
majątku żył skromnie i oszczędnie. Zapamiętano jego wytartą odzież, więcej niż skromny powóz i wizyty w teatrze na jaskółce. Poświęcił się służbie publicznej.
W drugiej części wykładu – „Konsulat RP w Pile w okresie międzywojennym” – mowa była m.in. o takich postaciach jak Stanisław Ptaszycki, Kazimierz Szwarcenberg – Czerny, ks. Bolesław Domański, ks. Zygmunt Dykiert, Maksymilian Bartsch, Bogdan Bederski, Tadeusz Drobniak.
Młodzież zapełniła całkowicie licealną aulę. Atrakcją były przygotowane materiały edukacyjne. Realizowanym projektem pragniemy przypomnieć sylwetki bohaterów regionu pilskiego, którzy zapisali się w naszej historii. We współpracy z regionalistami i pasjonatami historii regionu przygotowaliśmy m.in. wydawnictwo edukacyjne, w którym przedstawiliśmy sylwetki 40 takich osób.
W opracowaniach znalazły się opowieści m.in. o Michale Drzymale, o wspomnianych wyżej ks. Bolesławie Domańskim, ks. Zygmuncie Dykiercie, Bogdanie Bederskim, Tadeuszu Drobniaku i innych.
Na potrzeby projektu opracowaliśmy także materiały edukacyjne poświęcone historii regionu pilskiego: osobistościom i wydarzeniom – od czasów narodzin Stanisława Staszica, znamienitego pilanina, czyli od roku 1755, aż do końca lat 80-tych XX wieku – zabytkom powiatu.
Podobne prelekcje odbyły się także (lub odbędą wkrótce) w Miasteczku Krajeńskim, Skrzatuszu, Ujściu i Wyrzysku.
Projekt ma służyć przypomnieniu i upowszechnianiu wiedzy z zakresu historii Polski ze szczególnym uwzględnieniem jej regionalnych i pilskich wątków.
Więcej o projekcie na naszej stronie internetowej www.galeriabwa.pila.pl w zakładce PATRIOTYZM JUTRA 2022.
