W dniu 15 kwietnia Senat rozpatrzył rządowy projekt ustawy antykryzysowej, zwany przez rząd Tarczą Antykryzysową II. Senator Adam Szejnfeld skrytykował projekt ustawy jako niewiele wnoszący do już istniejącego katalogu instrumentów wsparcia dla przedsiębiorców i ich pracowników. Zaznaczył, że ustawa praktycznie nie zawiera żadnych nowych rozwiązań, a szczególnie tych, które pilnie są oczekiwane przez środowisko biznesu oraz rynek pracy. Z tych powodów senator Adam Szejnfeld złożył poprawki, których katalog i krótkie omówienie prezentujemy poniżej:
Zwolnienie przedsiębiorców z obowiązku zapłaty składek na ZUS.
Uzasadnienie:
Składki na ZUS są jednym z największych obciążeń przedsiębiorców. Są one bowiem praktycznie niezależne od wielkości obrotów czy wysokości osiąganych dochodów. Konieczność zatem ich zapłaty w sytuacji kryzysowej może prowadzić prostą drogą do bankructwa przedsiębiorstwa i zwolnienia pracowników. Z tych powodów zwolnienie z obowiązku zapłaty składek powinno dotyczyć wszystkie firmy, a nie tylko te najmniejsze, zwłaszcza, że przewiduje się dla tej formy pomocy bardzo krótki okres jej stosowania.
Zwolnienie z obowiązku uiszczania zaliczek na podatek dochodowy osób fizycznych i osób prawnych.
Uzasadnienie:
W sytuacji, kiedy podmioty nieprowadzącą działalności gospodarczej w czasie epidemii, lub prowadzą ją, lecz jedynie w ograniczonym stopniu oraz gdy w takim przypadku wystąpił spadek ich przychodów, o co najmniej 20%, to podmioty takie powinny być zwolnione z obowiązku płacenia zaliczek na podatek dochodowy PIT lub CIT, co zmniejszy ich obciążenia finansowe i biurokratyczne dając większe szanse na przetrwanie firmy i utrzymanie zatrudnienia.
Ustanowienie rekompensat państwa na rzecz przedsiębiorców w przypadku wprowadzania przez władzę ograniczenia lub całkowitego zakazu prowadzenia działalności gospodarczej przedsiębiorcy.
Uzasadnienie:
Negatywne skutki epidemiami COVI-19 dotykają w różnym stopniu wszystkich przedsiębiorców i ich pracowników. Większość z nich ma jednak możliwość kontynuowania działalności gospodarczej i podejmowania próby utrzymania się na rynku oraz zachowania zatrudnienia. Takich szans natomiast nie mają przedsiębiorstwa objęte całkowitym zakazem prowadzenia działalności gospodarczej wydanym przez władzę publiczną. Państwo zatem w tak skrajnych przypadkach za całkowity zakaz prowadzenia działalności powinno wypłacić rekompensatę w zakresie, co najmniej kosztów stałych przedsiębiorstw po to, aby utrzymać ich istnienie oraz zatrudnienie z możliwością przywrócenia działalności natychmiast po cofnięciu zakazu prowadzenia działalności gospodarczej.
Odroczenie spłaty rat kredytów oraz rat leasingowych.
Uzasadnienie:
Najważniejszym celem w czasie obecnie pojawiającego się kryzysu finansowego w przedsiębiorstwach jest utrzymanie płynności finansowej po to, aby przetrwały trudny czas i mogły wrócić do normalnej działalności gospodarczej na konkurencyjnych rynku. Jednym z instrumentów dla osiągniecia tego celu powinno być stworzenie możliwości zawieszenia obowiązku spłacania rat kredytów i odsetek od kredytów oraz rat leasingowych. To pozwoli przedsiębiorstwom skierować wszystkie swoje zasoby na utrzymanie funkcjonowania przedsiębiorstw i powrót do spłacania swoich należności wobec banków i firm leasingowych po okresie karencji.
Podniesienie wysokości dofinansowania zatrudnienia firm w czasie tzw. postojowego oraz w czasie ograniczenia wymiaru czasu pracy.
Uzasadnienie:
Proponowana przez rząd pomoc w celu ochrony miejsc pracy, w przypadku postojowego albo obniżonego wymiaru czasu pracy, w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia nie może być skuteczna. Zostaną poniesione koszty, a nie zostanie osiągnięty cel. Dlatego w postulowanej poprawce proponuje się dofinansowanie utrzymania miejsca pracy w wysokości 100% minimalnej płacy. Pomoc w tym zakresie i tak ma być jedynie okresowa więc, jeśli będzie poniżej ekonomicznej akceptacji przez pracodawcę, to nie osiągnie celu.
Wprowadzenie obowiązku płatność zasiłku chorobowego przez ZUS od pierwszego dnia niezdolności do pracy, a nie przez przedsiębiorcę.
Uzasadnienie:
Jeśli pracownik jest niezdolny do pracy z powodu COVID-19 państwo powinno przejąć płacenie zasiłku chorobowego od pierwszego dnia niezdolności do pracy, zamiast pokrywać je dopiero od 34. dnia. W czasie kryzysu wywołanego epidemią koronawirusa bowiem pracodawcy i tak mają poważne problemy utrzymania prowadzenia działalności gospodarczej oraz stanu zatrudnienia, nie powinni, wobec tego być obciążani jeszcze kosztami wypłacania chorobowego w zamian za ZUS, który pobiera na to pełną składkę. Podniesienie natomiast z 80% do 100% wymiaru zasiłku ma zniechęcać pracowników do ukrywania objawów chorobowych w celu uniknięcia hospitalizacji albo przymusowej kwarantanny ze względów ekonomicznych. Takie zjawiska są bardzo groźne i mogą powodować niepowetowane straty wynikające z rozszerzania się epidemii dotykającej kolejne osoby.
Zawieszenie do końca roku zakazu handlu w niedzielę.
Uzasadnienie:
W związku z ograniczeniami dostępności do sklepów i placówek handlowych, jakie wystąpiły po wprowadzeniu przez rząd restrykcji dotyczących liczby osób, które mogą przebywać jednocześnie w sklepie oraz konieczności dezynfekcji rąk i zakładania rękawiczek przed wejściem do placówki handlowej zdecydowanie spadły obroty sklepów i jednocześnie wydłużyły się kolejki do nich na ulicach. Aby zwiększyć płynność towarów oraz rozładować piętrzące się kolejki klientów należy zawiesić zakaz handlu w niedzielę co najmniej do końca roku, co poprawi sytuację przedsiębiorców, a zrazem zmniejszy dokuczliwość obowiązujących nakazów dla konsumentów.
Ustanowienie instytucji ?domniemania zgody administracji?.
Uzasadnienie:
Chodzi o regulację stanowiącą, iż wniosek przedsiębiorcy powinien być rozpatrzony niezwłocznie, lecz nie później niż w ciągu 14 dni od jego złożenia. Po tym terminie ma się uznawać, że wniosek został rozpatrzony pozytywnie. Takie rozwiązanie jest konieczne, bowiem przepisy ustaw rządowych w zasadzie nie określają terminów rozpatrywania składanych wniosków, a jeśli w niektórych sprawach takie terminy są, to w zasadzie mają one charakter instrukcyjny, czyli nie wiążą administracji.
Przywrócenie pierwotnego terminu na wydawanie interpretacji indywidualnej.
Uzasadnienie:
Ustawa przewiduje możliwość wydłużenia terminu na wydanie interpretacji indywidualnej dla podatnika o 3 miesiące oraz dalszego wydłużenia tego terminu o następne 3 miesiące ? do łącznego okresu maksymalnie aż 9 miesięcy. Oznacza to odejście ? i to w tak w krytycznym dla wielu podatników okresie ? od obowiązywania zasady, zgodnie z którą w przypadku braku odpowiedzi organu w ciągu 3 miesięcy, z mocy prawa stwierdza się prawidłowość stanowiska wnioskodawcy (art. 14o Ordynacji podatkowej). Propozycja taka jest o tyle niedopuszczalna, że właśnie w okresie kryzysowym podatnik musi mieć szansę niemalże natychmiast dowiedzieć się, jak powinien się zachować, aby było to zgodne z prawem, a nie czekać miesiące, ba nawet niespełna nawet rok, na odpowiedz administracji. Ponadto administracji publicznej nie grożą takie konsekwencje w zakresie utrzymania stanu zatrudnienia, jak w przedsiębiorstwach. Urzędy raczej nie będą zmuszane do redukcji etatów, co najwyżej więcej osób będzie pracowało zdalnie. Nie tworzy to przeszkód w wydawaniu interpretacji w normalnym czasie dzisiaj przewidzianym prawem.
Wyłączenie z liczby zatrudnionych u przedsiębiorcy pracowników, uczniów realizujących praktyczną naukę zawodu.
Uzasadnienie:
Nie można wliczać do liczby zatrudnianych uczniów realizujących praktyczną naukę zawodu, w tym młodocianych pracowników. Oni bowiem nie są pracownikami w pełnym tego słowa znaczeniu (w zasadzie nie wytwarzają wartości dodanej przedsiębiorstwa), pracują wyłącznie pod nadzorem, jedynie 2 ? 3 dni w tygodniu, a jeśli są pracownikami młodocianymi wykonującymi niektóre zadania z zakresu przygotowania zawodowego, to obecnie w ogóle nie przychodzą do pracy. Nieuwzględnienie to jest błędem przez co tysiące polskich mikroprzedsiębiorców, w tym głównie rzemieślników, potraktowanych zostało, nie jak firmy z kategorii mikroprzedsiębiorstw (do 9 zatrudnionych), lecz jako małe przedsiębiorstwa (do 50 zatrudnionych) skutkiem czego pozbawieni zostali wsparcia.
Skreślenie przepisu dającego Prezesowi Rady Ministrów prawa ustanawiania dni wolnych od pracy.
Uzasadnienie:
Trudno znaleźć uzasadnienie dla nadania prezesowi Rady Ministrów nowej kompetencji ustanawiania dni wolnych od pracy, zwłaszcza, że każdy taki dzień pociąga za sobą istotne konsekwencje społeczne, gospodarcze i finansowe dla obywateli oraz dla przedsiębiorców, a w swojej konsekwencji dla państwa. Kompetencja w tym zakresie powinna należeć wyłącznie do Parlamentu.
Trzy poprawki skreślające przepisy dotyczących nowych uprawnień Poczty Polskiej, które ingerują w zasady konstytucyjne oraz prawa i wolności obywatelskie.
Uzasadnienie:
Proponowany w art. 72 pkt 47 przepis wydaje się nie mieć żadnego związku z walką ze skutkami epidemii COVID-19 i raczej wyglądają na chęć, przy okazji ustanawiania nowego prawa, wprowadzenia rozwiązania o cechach politycznych mogących grozić jednej z podstawowych zasad, jaką jest zasada tajemnicy korespondencji. Przepis natomiast art. 96 wprowadza groźną, zwłaszcza w tym przypadku, nierówność obywateli wobec prawa. Bombą z opóźnionym zapłonem może być z kolei art. 97, który umożliwia dostęp do baz danych wrażliwych (nr PESEL) podmiotowi spoza administracji publicznej (Poczta Polska) i jej pracownikom niebędącym funkcjonariuszami publicznymi (urzędnikami). Rozwiązanie takie nie może zostać zaakceptowane.
Anna Karmowska,
Dyrektor Biura Senatorskiego Adama Szejnfelda
Wiceprzewodniczącego Senackiej Komisji Gospodarki Narodowej i Innowacyjności
Biuro Senatorskie Adama Szejnfelda w Pile
64-920 Piła, ul. Plac Konstytucji 3 Maja 7/4
