PIŁA. Cztery miesiące temu Stowarzyszenie Inicjatyw Społecznych EFFATA wniosło o wpisanie do rejestru zabytków nieruchomych ponad stuletniej wieży ciśnień, znajdującej się na terenie dawnej gazowni miejskiej w Pile przy alei Poznańskiej 20. Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków odpowiedział…
Jak informuje Artur Łazowy ze Stowarzyszenia Inicjatyw Społecznych EFFATA, obiekt ten obecnie jest opuszczony i popada w ruinę. Pozostałe budynki gazowni zostały już rozebrane. Ich los – o czym informuje tablica na ścianie budynku – ma podzielić też stara wieża.
– W Pile zachowały się cztery wieże ciśnień. Żadna nie pełni już swojej funkcji, ale są interesującymi zabytkami techniki – mówi Artur Łazowy. -Najstarsza z wież ciśnień na terenie miasta znajduje się przy dawnej parowozowni. Zbudowano ją w 1874 roku. Służyła ona do zasilania parowozów za pomocą żurawi wodnych. Warto zwrócić uwagę, że górna część tej wieży jest wykonana z drewna. Mimo że wieża nie jest używana, wydaje się być w dobrym stanie. Po drugiej stronie torów kolejowych, niemal naprzeciwko tej wieży ciśnień, na terenie dawnej gazowni miejskiej przy alei Poznańskiej wznosi się następna. Ta niewielka wieża została zbudowana na początku XX wieku. Obecnie jest opuszczona i popada w ruinę. Tablica informuje, że obiekt jest przeznaczony do rozbiórki. Pozostałe budynki gazowni zostały rozebrane. Trzecią wieżę zbudowano ok. 1910 roku przy ulicy Lotniczej. Wchodziła ona w skład miejskiej sieci wodociągowej. Budowla znajduje się w prywatnych rękach i wygląda na to, że ktoś urządził w niej mieszkanie. Ostatnia z pilskich wież wodnych stoi na terenie ZNTK. Zbudowano ją prawdopodobnie w okresie międzywojennym, a służyła do tych samych celów, co wieża koło parowozowni.
Pismem z 27 września br. Wielkopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków postanowił wszcząć postępowanie administracyjne mające na celu wpisanie obiektu (wieży ciśnień, maszynowni, kuźni, kotłowni i pomieszczenia socjalnego) do rejestru zabytków nieruchomych województwa wielkopolskiego.
W uzasadnieniu postanowienia czytamy m.in. że “ww. obiekty stanowią przykład budownictwa przemysłowego z początku XX wieku o formach historyzujących odwołujących się do neogotyku. Pomimo uszkodzeń nie utraciły substancji zabytkowej i autentyzmu, który definiuje ich wartość historyczną, techniczną i architektoniczną. Pozostałości gazowni stanowią materialne świadectwo historii miasta, jego rozwoju urbanistycznego, przemysłowego, gospodarczego, dokumentujące również dzieje gazownictwa na terenie Wielkopolski. Budynki z kompleksu piecowni jako jednej z nielicznych zachowanych obiektów historycznych na terenie miasta są nośnikiem budującym tożsamość miejsca i stanowiącym ważny element krajobrazu kulturowego. Są również unikalnym nośnikiem pamięci o dawnej Pile w kontekście zniszczeń, jakim uległa ona w czasie II wojny światowej”.
(Red.)
Fot. A. Łazowy
